تحول دیجیتال اقتصاد جهان را سریعتر و کارآمدتر کرده است. اکثر فعالیت‌های اقتصادی مانند نقل و انتقالات وجوه، تعاملات تجاری، ذخیره‌سازی داده‌ها و مدیریت و غیره به صورت دیجیتالی انجام می‌شود. اقتصاد جهانی نیز دستخوش انقلاب دیجیتالی است و با سرعت سرسام‌آوری در حال وقوع است. اقتصاد دیجیتال فعالیت اقتصادی است که از میلیاردها ارتباط آنلاین روزانه بین افراد، مشاغل، دستگاه‌ها، داده‌ها و فرآیندها ناشی می‌شود. اساس اقتصاد دیجیتال، ارتباط بیش از حد است که به معنای افزایش ارتباطات متقابل افراد، سازمان‌ها و ماشین‌ها است که از اینترنت، فناوری تلفن همراه و اینترنت اشیا ناشی می‌شود.

مفهوم اقتصاد دیجیتال

به عبارت ساده، اقتصاد دیجیتال، اقتصادی است که عمدتاً با کمک فناوری دیجیتال عمل می‌کند و شامل شبکه جهانی فعالیت‌های اقتصادی، فرآیندها، تراکنش‌ها و تعاملات بین افراد، کسب‌وکارها، دستگاه‌ها و غیره است که توسط فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) پشتیبانی می‌شود.

ارتباط بیش از حد بین افراد، کسب‌وکار، دستگاه‌ها، داده‌ها و فرآیندها دیگر خوب نیست، اما به روش استاندارد زندگی تبدیل شده‌اند و به این ترتیب، تجارت و صنعت باید همگام باشند.

در دنیای امروز شما هر لحظه در مواجهه با اقتصاد دیجیتال هستید. هنگامی که تاکسی اینترنتی می‌گیرید، هنگامی که از خرده‌فروشی آنلاین خرید می‌کنید، هنگامی که پولی حواله می‌کنید، برای مسافرت بلیت قطار می‌گیرید و حتی هنگامی که برای شریک تجاری‌تان پیامی می‌فرستید، تمام این‌ها را می‌توان  اقتصاد دیجیتال تعریف کرد. باتوجه به تمام این تفاسیر می‌توان گفت، مرزهای بین اقتصاد سنتی و اقتصاد دیجیتال بسیار کمرنگ شده است؛ به‌طوری‌که امروز نمی‌توان مرز مشخصی بین اقتصاد دیجیتال و غیر دیجیتال قائل شد.

توسعه اقتصاد دیجیتال به‌طور عمده مدیون موج چهارم انقلاب صنعتی می‌باشد؛ جایی که کلاوس شوآب، بنیانگذار مجمع جهانی اقتصاد، برای اولین بار انقلاب صنعتی چهارم را به دنیا معرفی نمود.

به زبان ساده، اقتصاد دیجیتال بلوغ جامعه است و تمام جنبه‌های زندگی روزمره از نحوه تعامل ما با یکدیگر گرفته تا مهارت‌های شغلی مورد نیاز را در بر می‌گیرد. مجمع جهانی اقتصاد تخمین می‌زند که اقتصاد دیجیتال می‌تواند به معنای تحقیقات و پیشرفت‌های علمی جدید، فرصت‌های شغلی جدید و رشد اقتصادی بی‌سابقه باشد.

عناصر اصلی اقتصاد دیجیتال

همانطور که پیشتر ذکر شد اقتصاد جهانی دستخوش تحول دیجیتالی است و با سرعت سرسام آوری در حال وقوع است. فناوری‌های دیجیتال نقش مهمی را در جامعه ما ایفا می‌کنند. از آنجایی که توانایی اتصال و تعامل سریع و کارآمد ضروری می شود، مهارت های دیجیتال به طور فزاینده‌ای با کسب و کار و شهروندان مرتبط است.

اقتصاد دیجیتال خرید و فروش کالاها و خدمات را از طریق تراکنش‌های اینترنتی خودکار ترویج و انجام می‌دهد. اجزای حیاتی آن عبارتند از:

• -استفاده از فناوری های دیجیتال به ویژه فناوری های نوظهور مانند رایانش ابری، اینترنت اشیا و امنیت سایبری.


• -کدگذاری فرآیندها و استفاده از بلاک چین برای قراردادهای هوشمند


• -کالایی سازی دانش


• -تغییر فرآیندهای تولید


• -شبکه ارتباطی بیش از حد افراد، مشاغل، ساختارها.

مزایای اقتصاد دیجیتال

اقتصاد دیجیتال مانند تمام پدیده‌های نوظهور دنیا دارای پتانسیل‌های بالقوه‌ای است که می‌تواند باتوجه به ظرفیت‌های موجود در کشور به فعلیت درآید. خوشبختانه میزان نفود اینترنت و گوشی‌های هوشمند طی سالیان اخیر رشد چشمگیری داشته است و این رشد، بستری را فراهم آورده که شرکت‌های دانش‌بنیان و استا‌رتاپ‌ها بتوانند در آن خدمات خود را ارائه دهند. همچنین وجود متخصصان بسیار زیاد در زمینه‌ی فناوری اطلاعات در کشور به پیشرفت بیش‌ازپیش دراین‌زمینه کمک می‌کند.

مزایای اقتصاد دیجیتال در نکات زیر آورده شده است:

• -به رشد اقتصادی کمک می‌کند: اقتصاد دیجیتال رشد و نوآوری فوق العاده‌ای را ثبت کرده است و همچنین می‌تواند به طور گسترده در سایر بخش های اقتصادی اعمال شود.

• -فرصت‌های تجاری را گسترش می‌دهد: همچنین روند افزایشی در فرصت‌های تجاری برای آن دسته از شرکت‌ها و مشاغلی که در بازار جهانی نادیده گرفته می‌شوند، گزارش شده است. دیجیتالی شدن شرکت‌ها و مشاغل کوچک را قادر می‌سازد تا فعالانه در خرید و فروش بین المللی کالاها و خدمات مشارکت کنند.

• -ایجاد مشاغل جدید: کاملا واضح است که اقتصاد دیجیتال به مشاغل نیز رونق داده است. در چند سال گذشته، توسعه اپلیکیشن‌های موبایل تنها میلیون‌ها شغل در سراسر جهان ایجاد کرده است.

• -افزایش تجارت الکترونیک: معاملات تجارت الکترونیک در چند سال اخیر نیز رشد داشته است و تمام اعتبار صرف دیجیتالی شدن فعالیت‌های تجاری می‌شود که به موجب آن توسعه، خرید، توزیع و فروش محصولات و خدمات بسیار ساده‌تر، رقابتی‌تر و سودآورتر شده است.

• -تحویل دیجیتالی کالا و خدمات: با دیجیتالی شدن، نحوه ارائه کالاها و خدمات به شدت تغییر کرده است. از حمل و نقل هوایی گرفته تا بانکداری، سرگرمی، آموزش و بیمه و رزرو هتل، می‌توان به راحتی کالاها و خدمات مورد نیاز خود را به صورت آنلاین دریافت کرد.

• -داده‌‌محوری: نقش کلیدی اطلاعات در این اقتصاد باعث شده برخی اقتصاد جدید را با اقتصاد اطلاعات معادل بدانند و از داده به عنوان سوخت عصر دیجیتال یاد کنند. در اقتصاد دیجیتال، مبنای تصمیم‌گیری بینش حاصل از تحلیل داده است.

• -شفافیت: در اقتصاد دیجیتال، تراکنش‌های تجاری عمده به صورت آنلاین انجام می‌شود که باعث حذف تراکنش‌های نقدی و در نهایت افزایش شفافیت و کاهش فساد می‌شود.

جمع‌بندی

استفاده از خدمات دیجیتال در بخش‌های مختلف جامعه می‌تواند نقش مهمی در توسعه کشورها داشته باشد. اقتصاد دیجیتال طیف گسترده‌ای از فعالیت‌ها را پوشش می‌دهد که از اطلاعات و دانش به شکل دیجیتال استفاده می‌کند.   با ظهور اقتصاد دیجیتال، به دلیل دیجیتالی شدن محتوا، مشتریان می توانند دسترسی آسان و سریع به اطلاعات، کالاها و خدمات داشته باشند. امروزه برای جمع آوری، ذخیره، تجزیه و تحلیل و به اشتراک گذاری داده ها به صورت دیجیتال از فناوری هایی مانند اینترنت و رایانش ابری استفاده می‌شود.

و در نهایت اقتصاد دیجیتال محرکی برای رشد جامعه است. پیوند فرهنگی میان جوامع را فراهم می‌کند و فراگیری را افزایش می‌دهد.